Myanmar: eerste week Yangon, Golden Rock, Bago

woensdag 8 maart - vrijdag 10 maart Bangkok, Yangon
Om 13:30 de bus naar Den Bosch gepakt. In de stromende regen, geen beter moment om weg te gaan. De reis was voorspoedig, met slechts 1 bommelding, waardoor we 1 station voor Schiphol moesten overstappen. Om 20:00 uur vliegen heeft naast het voordeel dat je lekker de tijd hebt, ook het nadeel dat de dag wel heel lang gaat duren. Bij onze overstap op Abu Dhabi waren we dan ook kapot. Ons geluk kon niet op toen bleek dat de vlucht naar Bangkok lang niet vol zat en we alle 2 al snel een hele bank konden bezetten en daardoor languit konden liggen! In Bangkok moesten we ruim een uur rijden naar ons hotel. Wat opviel waren de enorme billboards met foto's van de overleden koning die er nog steeds hingen. We bleken een hagelnieuw Ibis hotel gekozen te hebben, was prima. En kon bovendien van de in Groningen gespaarde puntjes betaald worden. In de loop van de middag naar het 'oude' vliegveld van Bangkok. Dat was met de opening van het nieuwe gesloten, maar al na een half jaar weer in gebruik genomen. En ook hier was het fors druk. De vlucht naar Yangon was kort met een heftige landing. Het was een klein uur rijden naar het hotel en we kregen meteen een goed beeld van Myanmar. Meteen buiten het vliegveld zaten we in de bebouwing, met veel hutjes en tentjes en een ongelooflijke viezigheid; het leek er wel een vuilnisbelt. En zo rook het ook, tenminste wanneer de uitlaatgassen je de gelegenheid gaven het te ruiken. Het hotel was prima (met 'uitzicht' op de Shwedagon Pagoda) en we zijn even verderop wat gaan eten. Op zich prima, alleen had ik mijn noedels niet in een bak soep verwacht.

zaterdag 11 maart Yangon
Tempeldag. Als eerste naar de Chauk Htat Gyi Pagoda, een gigantische liggende Boeddha (65 meter). Daarna de weg overgestoken naar de Ngar Htat Gyi Pagode, waar een 14 meter hoge zittende Boeddha te zien was. Deze Boeddha is in 1558 gemaakt. Vervolgens wat gegeten en op naar het hoogtepunt van tempeldag: Shwedagon Pagoda. Het blijkt het grootste gouden monument op aarde te zijn: het is 99 meter hoog en er is 50.000 kilo bladgoud en duizenden edelstenen in verwerkt. Naast de pagoda staan er nog 10-tallen andere tempels, beelden en pagoda's. Boeddhisten proberen minstens 1 maal in hun leven deze pagode te bezoeken. Toen we aankwamen was het erg heet. Zo heet dat je op de blote voeten nauwelijks over het marmer kon lopen. Iedereen liep dan ook over een dunne schaduwstrook waar het iets koeler was. Er leek wat te gaan gebeuren, alleen hadden wij geen idee wat. Overal stonden een soort marktkramen en in alle tempels zaten (volgens ons) families bij elkaar. De mannen van de families brachten allerlei grote zaken met rijst, maar later zagen we ook tal van andere dingen: pannen, koekjes, pennen, tandenborstels, etc, etc. Prachtig uitgedoste kinderen vormden het middelpunt en werden trots op de schouders van de mannen en onder een parasol met de hele familie die prachtig gekleed waren erachteraan rond de pagode gedragen. We hebben er uren tussenin gezeten in een heerlijk relaxte sfeer. Heerlijk om te kijken naar die families op deze, naar later bleek, grote en speciale dag. Het was namelijk de dag voor full moon van Tabaung (de laatste en belangrijkste maand in Myanmar). Op deze dag werden aan een groot aantal boeddhistische monniken allerlei cadeaus aangeboden, terwijl deze hun ronde rond de pagode maakten. Een waar gekkenhuis. Trotse families gaven het beste wat ze konden geven, er werden de hele tijd foto's van gemaakt en het ontzag voor de monniken was enorm. De eerste groep monniken waren de belangrijkste en iedere monnik had een man of 6 achter zich aan lopen met grote zaken waar alle cadeau's in verdwenen. Waren die zakken vol, dan werden ze naar een verzamelpunt gebracht en sloot de man met een lege zak weer aan. De monniken namen overigens de cadeau's niet zelf aan: de monnik raakte het cadeau aan, lieten het los en dan kon de schenker het in een van de zakken doen. Later kwamen minder belangrijk monniken en nonnen, die moesten zelf hun cadeau's verzamelen en meenemen (maar kregen ook lang niet zoveel). Het bleef maar duren. Tegen de zonsondergang was het voorbij en toen zijn wij ook nog even gebleven om dat moment meteen even mee te maken, de pagoda is eerst prachtig van kleur in de ondergaande zon en later is hij mooi verlicht. Daarna hadden we het wel gezien en gehad en gingen we terug naar het hotel. Na wat onderhandelen met een taxi chauffeur waren we eruit, alleen had hij geen flauw idee waar ons hotel was. Uiteindelijk is dat ook goed gekomen en zijn we nog lekker wat gaan eten.

Zondag 12 maart
Hier hadden we een andere planning voor gemaakt, maar 's-nachts is Ton ziek geworden en met diarree en koorts vrijwel de hele dag in bed moeten blijven. 's-avonds ging het iets beter, maar onvoldoende om de dag erna verder te reizen dus hebben we besloten hier nog een dag te blijven. Ongeveer tegelijkertijd werd Marjolein ziek, dus het was maar goed dat bijgeboekt hadden.

Maandag 13 maart
Vandaag was de beurt aan Mar om uit te zieken. Dus wederom een rustige dag, wel nog buiten het hotel wat rond gelopen en wat foto's gemaakt plus de dag van morgen voorbereid. Ons hotel zit vlak bij een druk kruispunt waar veel bussen stoppen. We hadden al gelezen dat met name de stadsbussen in Yangon geen serieus vervoersmiddel zijn voor toeristen. Niet alleen omdat de meesten afgeladen vol zijn, maar ook omdat er voor ons eigenlijk geen inzicht in dienstregeling, haltes, etc te krijgen is. Op het kruispunt heb ik de tijd genomen om er eens naar te kijken. Als er een bus aankomt dan roept een medewerker vanuit de middendeur naar de wachtende mensen de bestemming (althans dat denk ik). Als je eruit moet op die halte moet je echt opschieten, wat de mensen die mee willen komen aangesneld en gaan direct aan boord. Zelfs al gaan er 20-25 man aan boord, dan staan de bussen nog geen 10 seconde stil. Aangezien de deuren openblijven springen er ook nog wat laatkomers in de al optrekkende bussen. Wij houden het vooralsnog bij de taxi.

Dinsdag 14 maart Kinpun
Rond 6 uur de wekker en om kwart voor 7 fris en fruitig beneden om uit te checken en te ontbijten. Reizen is werken in Myanmar, immers om de 125 km naar Kinpun te overbruggen hebben we een busrit van ongeveer 5 uur nodig en om bij het busstation te komen een taxirit van 2 uur! De bus hadden we besteld (bij het hotel) om 9:30 uur, dus zou om 7:30 uur onze taxi moeten gaan rijden (volgens het hotel). Vanmorgen werd er toch wat zorgelijk gekeken toen we aangaven dat we om 7:30 uur een taxi wilde, dat moest toch wel wat eerder, dus wij ons haasten en om 7:15 uur waren we gelukkig aan het rijden. Zou toch nog alles goedkomen. We gingen er lekker voor zitten en waren dan ook stomverbaasd toen we om kwart voor 8 het busstation (nou ja, bus-dorp) opreden. In ieder geval op tijd. Zo'n busstation is ook een beleving. Daar staan een paar honderd bussen op een (in ieder geval voor ons) onoverzichtelijk terrein, geen enkel bordje of tekst oid. We komen aan met de taxi, voor het terrein zitten wat jongens op een hek (hangjongeren zouden we ze noemen), maar die blijken perfect geinfomeerd te zijn en vertellen onze chauffeur waar heen te gaan. Voor deze dienst moeten wij ze 200 Kyat (€ 0,15) betalen. Ook niet helder op welke gronden, maar iedereen doet het, dus het zal wel kloppen... Eenmaal op de aangewezen plaats kunnen we de bus van 8:00 pakken zegt iemand met wat papieren in zijn hand (euh, gisteren bestond die bus nog niet: we konden kiezen uit de bus van 7:30 of 9:30). Na nog een paar keer gevraagd te hebben of dit de voor ons juiste bus is zijn we maar ingestapt. Stipt om 8:00 uur rijdt de bus weg, dat dan weer wel. Het rijden met het openbaar vervoer in Myanmar is een oefening in loslaten. Geen idee in welke bus je zit en ook onderweg kun je eigenlijk niet zien waar je bent, gelukkig hadden we maps-me, zodat we zagen dat het in ieder geval de goede kant opging. Rond 11:00 een pauze van 20 minuten bij een restaurant (dat had het hotel al aangekondigd, alle chauffeurs hebben we een restaurant waar ze een deal mee gemaakt hebben) en rond 12:30 waren wij in het dorp waar we wilden zijn. Inmiddels was duidelijk geworden dat een van de passagiers hier ook moest zijn, dus die hielden we hem maar in de gaten (met maps-me als backup). Op een bus rijden behalve de chauffeur ook nog 2 hulpen mee. Een jonge gast die alle instappers op hun plaats zet en af en toe wat roept (waarschijnlijk waar we zijn) en nog iemand. Totaal onduidelijk wat zijn rol was. Toen we bij ons dorp kwamen en de passagier tegen ons zei dat we er uit moesten was de jonge gast al onze backpacks uit het ruim aan het halen. Ook een kip en een baal rijst gingen er op deze halte uit.
Toch een dikke 2 uur winst! Nou die waren we snel weer kwijt. Via bookings bij een motel geboekt wat vrijwel dezelfde naam had als een ander hotel. Het verschil was dus idd een "H" of een "M". Lang verhaal kort: die met de "M" hebben we dus nooit gevonden, die met een "H" wel. En na een tijdje zoeken met de rugzak op in de hitte, was ik het zo zat dat ik daar maar direct een kamer heb geboekt. Zonder te kijken, zal toch wel goed zijn? Nou, dat viel ff tegen. De eerste kamer had 2 gaten in de vloer, het toilet trok door, maar stopte daar niet meer mee en de douche deed het niet. De stroom van kamer 2 viel herhaaldelijk uit, van kamer 3 (volgens het hotel de beste kamer) deed de douche het niet en in kamer 4 doet alles het net (maar douchen zorgt ervoor dat de airco uitvalt). Hoewel ik het alternatieve hotel al geselecteerd had, hebben we dat niet gedaan omdat we anders onze beoogde trip naar de "Golden Rock", waar deze hele dag om begonnen was, waarschijnlijk zouden mislopen. Want de 2 uur winst waren we inmiddels al ruim kwijt.

Ok, op naar ons doel: de gouden rots. Bovenop Mount Kyaiktiyo (of Kyaikto) is de prachtige gouden rots (Kyaiktiyo Pagoda) te vinden. Op een hoogte van 1100 meter balanceert de heilige gouden rots op de rand van het gebergte. De rots, met daarop ook een gouden tempel gebouwd, lijkt tegen de wetten van de natuur te veel over de rand te hangen zonder te vallen. De gouden rots behoort tot de drie meest heilige en religieuze plaatsen van Myanmar. Jaarlijks bezoeken tienduizenden boeddhisten de plaats tijdens hun bedevaart en plakken steeds meer bladgoud op de rots.
De rots is spectaculair om te zien, maar het gaat om alles eromheen. De reis en de entourage. Na onze taxi- en busreis stond ons nog de beklimming van de rots te wachten, we hebben ons kamp opgeslagen in het dorp onderaan de de berg. Dat beklimmen doe je niet te voet, maar dat gaat per vrachtwagen. In speciaal hiervoor geprepareerde trucks worden zo'n 50 man in de laadbak op bankjes bij elkaar gepropt naar boven gereden over steile haarspeldbochten. Uniek. We zitten en beginnen te rijden. Al snel een eerste stop ter controle of er toch wel genoeg mensen in de vrachtauto zitten en dan nog 2 of 3 stops voor collectes. Daarna gaat het gas erop en met behoorlijke snelheid gaan we in een kleine colonne omhoog. We stoppen even om een colonne dalende trucks te laten passeren en denderen voort. Een half uur duurt deze rollercoaster. Eenmaal boven stap je wat verdwaasd uit in een heuse kermis. Snoeiharde muziek, veel knipperende en gekleurde lichtjes en een eindeloze rij kraampjes waar alles te koop is. Je bent wel in één keer terug op aarde. Eenmaal voorbij de muziek normaliseert het wel weer en loop je in een rustige sfeer verder. Het laatste stuk hoef je niet te lopen: je kunt je in een draagstoel naar boven laten brengen. En mocht je in een hotel willen blijven slapen, ook dat kan, dan kan de bagage voor je naar boven gedragen worden. Ik heb daar mannen gezien die meer dan 8 koffers in een mand stopte en die als een soort sherpa naar boven brachten. Mij hoor je niet meer over het gewicht van de rugzak... Volgens mij waren wij in onze colonne de enige europeanen en we hadden veel bekijks. Een paar keer werden we gevraagd om op de foto te gaan, maar ook werden we van grotere afstand gefotografeerd. Grappig: de toerist wordt de bezienswaardigheid. De steen zelf is niet zo heel bijzonder, behalve dat er nog steeds bladgoud opgeplakt wordt door de bezoekers en de rots met veel gebeden aanbeden wordt. De terugrit ging nog wat sneller en Marjolein is er wat bleekjes van geworden. Beneden in dorp toch nog wat gegeten. Was leuk en we hebben leren eten met stokjes zoals ze dat hier doen. Marjolein lukt het prima. Of nog een buskaartje voor morgen nodig hadden, dat kon hij wel regelen. Ok, prima, bus naar Bago om 8:30 uur dan. Ter plekke schreef hij de tickets uit, inclusief onze stoelen (15 en 16). Op mijn vraag hoe hij wist dat die stoelen vrij waren zei hij, dat hij dat nu eenmaal wist. En 'het was zijn broer'. Wat 'het' was werd niet helemaal duidelijk: chauffeur van de 8:30 uur bus, directeur van het busbedrijf, of...

15 maart, Bago
Uiteindelijk redelijk geslapen en we waren vroeg wakker om de bus van 8:30 uur naar Bago te nemen. Lekker buiten ontbeten en terwijl ook de monniken in colonne naar buiten kwamen om te gaan bedelen, gingen wij naar het busstation. Direct werden we aangesproken en naar de juiste bus geleid. Stoel 15 en 16 stonden voor ons klaar. Het systeem werkt goed. De bus reed iets minder stipt weg en begon zich onderweg meer en meer te vullen. Totdat de stoelen op waren en toen werd bijzonder creatief het middenpad gebruikt door stoeltjes uit te klappen zodat daar een extra rij passagiers kon zitten. O ja, de bussen zijn voorzien van entertainment in de vorm van een LCD-scherm voorin met een DVD met Myanmeese muziek of een Myanmeese soap. Nu 2 bussen gehad en 2 keer dezelfde artiesten en dezelfde filmpjes gezien. Nog een bus of 5 te gaan... Een en ander wordt op redelijk luid volume afgespeeld. Maar dat is misschien maar prettig ook want dan hoor je het rochelen van je medepassagiers niet zo. Dat rochelen komt door betel quid. Dat is een groen blad, met wat toevoegingen, soms ook wat tabak, aan elkaar geplakt en dichtgevouwen tot een (vrij fors) pakketje en genuttigd zoals vroeg pruimtabak. Het werkt stimulerend. Bijna alle inwoners gebruiken het en zijn dan te herkennen aan een bolle wang. Het gebruik lijdt tot rode tanden, uiteindelijk gaan de tanden eraan en ook mondkanker kan een gevolg zijn. Maar behalve dat levert het een restproduct op wat ze kwijt moeten. Overal op straat zie je dan ook rode plekken op de grond, daar spugen ze een en ander voortdurend uit. In de bussen krijgt iedereen heel attent een plastic zakje waar het eindproduct van het rochelen in verdwijnt.

In Bago aangekomen werden we direct besprongen door motortaxis, maar uiteindelijk zijn we met een soort van tuk-tuk naar ons hotel gegaan. Prima hotel, verademing na ons vorig onderkomen.
In Myanmar bestaat geen werkloosheid. Volgens mij dan. En de mogelijkheden om carrière te maken lijken eindeloos. Ook volgens mij. Eenmaal aangekomen in ons hotel werden we ingecheckt door een medewerkster van het hotel, waarbij een andere medewerkers (ik denk een senior) toezicht hield en soms wat corrigeerde of aanvulde, zodat het gelukkig toch allemaal goed ging. Het afrekenen gebeurde door de 1e baliemedewerkster die mocht vragen hoe we wilde afrekenen. Haar chef rekende het bedrag uit en de chef van de lobby (een man die aan een ander bureau zat en die we nog niet in aktie gezien hadden incasseerde het geld). Bijna nog mooier gaat het in een tolhuisje. Daar is een raam links en een raam rechts. 1 medewerker geeft een kaartje en incasseert het geld. De tweede medewerker noteert dit alles en ziet nauwkeurig toe of alles goed gaat. Bij het tweede raam hetzelfde. Tussen de 2 ramen zit een chef toezicht te houden.
Marjolein was nog moe en heeft deze middag wat gerust en ik ben op verkenning gegaan met een e-scooter. En daar heb ik aandacht mee getrokken. Een scooter ingesteld op de lengte van de gemiddelde inwoner van Myanmar betekent dat mijn knieën boven het stuur uitkomen. En het ding gaat niet zo hard en trekt al helemaal niet hard op. Wel erg leuk om zo door het hectische verkeer mee te doen en wat dingen te bekijken. Morgen gaan we wat langer door Bago toeren.